Gescheurde aorta
Categorie : Eerste hulp
Bij grotere, stompe trauma’s, zoals een auto-ongeluk, kunnen allerlei soorten inwendige bloedingen ontstaan. Een van de ernstigste oorzaken van een inwendige bloeding is een scheur in de aorta ofwel een aortaruptuur. Meestal is deze direct dodelijk en verbloedt het slachtoffer binnen enkele minuten. Maar wat gebeurt er precies als de aorta scheurt en hoe komt het dat sommige slachtoffers nog wel geholpen kunnen worden en andere niet?
Aortaruptuur
Hoe kan het dat de aorta, die zo goed beschermd in het midden van het lichaam ligt, scheurt? Meestal is er in zo’n geval sprake van een onderliggende aandoening, zoals atherosclerose ofwel aderverkalking, waardoor de aorta en de andere vaten in een minder goede conditie verkeren.
Bij een auto-ongeluk doet zich het volgende voor: de auto komt door een botsing met een stilstaand voorwerp abrupt tot stilstand. Het lichaam van het slachtoffer wordt door de autogordel op de plaats gehouden en komt dus eveneens plotseling tot stilstand. De organen hebben enige bewegingsvrijheid en blijven nog even in beweging. Dit geeft een zwiep aan de aorta en die scheurt.
De aorta kan ook zomaar scheuren. Er kan sprake zijn van een aneurysma. Dit is een verwijding van de aorta, waardoor de wand van de aorta dunner en minder stevig wordt.
Overlevingskansen
Hoe komt het dat het ene slachtoffer van een aortaruptuur geopereerd kan worden, terwijl een ander binnen een paar hartslagen overlijdt?
Allereerst hangt de overlevingskans samen met de grootte en de diepte van de scheur. De wand van de aorta is opgebouwd uit verschillende lagen, zoals spierweefsel en bindweefsel. De scheur kan zich beperken tot een laag in de vaatwand.
De kans op het overleven van een volledige aortaruptuur is sterk afhankelijk van de plaats van de scheur. De bloeding heeft al snel de dood tot gevolg bij een scheuring nabij een holte, zoals de borst- of buikholte. Bij elke hartslag pompt het hart zonder weerstand een grote hoeveelheid bloed in de holte. Dat bloed komt niet meer terug in de bloedbaan. Het vaatstelsel van het slachtoffer bloedt leeg. Het slachtoffer raakt al snel in shock en overlijdt.
De kans op overleven is groter, als de scheur optreedt op een plaats waarde aorta tussen organen of weefsels ingeklemd ligt. In dat geval sijpelt het bloed uit de aorta. Het slachtoffer raakt pas na langere tijd door het bloed; verlies in shock en heeft meer tijd om het ziekenhuis te bereiken. De scheur kan operatief worden gedicht.
